Jak pracują psy ratownicze? Poznaj podział i rekomendowane rasy

Dawniej pomagały głównie pasterzom, a z czasem także przy polowaniach. Psy, jako zwierzęta towarzyszące człowiekowi od zarania dziejów, ze względu na wiele swoich cech wykorzystywane są dziś w ratownictwie.

Pierwsze psy ratownicze, o których wiemy, to hodowane w XVII wieku przez mnichów w Alpach Pennińskich bernardyny. Najbardziej znanym psem ratowniczym jest pies Barry, bernardyn żyjący w latach 1800-1840. Uratował życie około 40 osobom. W poniższym artykule odpowiemy na pytania, jakie rasy psów najlepiej sprawdzają się w roli psów ratowniczych, jakie zadania stoją przed nimi, a także jak nazywają się psy ratownicze i jak je dzielimy. Zapraszamy do lektury.

Psy ratownicze – cechy

Zasadniczo pies nie musi być psem rasowym, by poddać go szkoleniu, jednak musi wykazywać się szeregiem cech. Są to:

- inteligencja,
- doskonały węch,
- siła fizyczna oraz rozmiar odpowiednie do stawianych mu zadań,
- brak jakichkolwiek przejawów agresji,
- chęć do pracy z człowiekiem.

Może Cię zainteresować: Jakie to są psy policyjne? 

Psy ratownicze – rasy

Ministerstwo Spraw Wewnętrznych i Administracji uznaje 19 ras psów jako odpowiednie do szkolenia na psa ratowniczego. Są to:

1. Labrador retriever;

2. Golden retriever;

3. Flat coated retriever;

4. Owczarek niemiecki;

5. Owczarek belgijski Groenendael;

6. Owczarek belgijski Tervuerren;

7. Owczarek belgijski Malinois;

8. Owczarek szkocki collie;

9. Border collie;

10. Seter szkocki Gordon;

11. Airedale terrier;

12. Hovawart;

13. Sznaucer średni;

14. Sznaucer olbrzym;

15. Springer spaniel;

16. Foxterier;

17. Terier walijski;

18. Terier irlandzki;

19. Owczarek szetlandzki (sheltie).

Psy poszukiwawcze – rasy

Psy poszukiwawcze najczęściej służą do poszukiwań osób zaginionych. Wykorzystując swój doskonały węch, poszukują one tropu zapachu zaginionego. Najbardziej popularnymi rasami psów poszukiwawczych są teriery, owczarki, sznaucery i retrievery.

Wodne psy ratownicze

Zadania stojące przed wodnymi psami ratowniczymi to najczęściej szukanie i ratowanie osób tonących oraz holowanie przedmiotów lub ludzi. Wodne psy ratownicze pomocne mogą być na przykład przy holowaniu liny do łodzi czy ciągnięciu łodzi za sobą. Rasami, które sprawdzają się najlepiej w roli ratownika wodnego, są landseer, labrador czy nowofundland. Ich cechą charakterystyczną jest sierść chroniąca przed wyziębieniem.

Nurkujący pies ratowniczy

Najlepiej pływającym i nurkującym psem jest nowofundland (inaczej wodowłaz). Jest to duży pies wykazujący się ogromną siłą, dzięki czemu może holować tonących, nawet nieprzytomnych. Posiada on sterowny ogon oraz błonę pławną między palcami, co czyni go świetnym pływakiem.

Lądowe psy ratownicze

Lądowe psy ratownicze dzielą się na kilka podgrup:

- psy poszukiwawcze, pracujące na rozległych terenach, jak łąki, lasy; najczęściej poszukują osób zaginionych, porwanych czy rannych;

- psy gruzowe, specjalizujące się w przeszukiwaniu zawalonych budynków; są nieocenioną pomocą, gdy dojdzie do katastrofy budowlanej, katastrofy naturalnej czy zamachu terrorystycznego. Najczęściej wykorzystywanymi rasami są foksterier, springer spaniel, border collie, golden retriever i owczarek niemiecki;

- psy lawinowe (psy ratownicze w górach), które współpracują z ratownikami górskimi. Największą odporność na mróz mają bernardyny krótkowłose, bernardyny długowłose, owczarki niemieckie, goldeny retrievery, owczarki szkockie krótkowłose, bordery collie i berneńskie psy pasterskie. Psy lawinowe uczestniczą w akcjach ratunkowych GOPR i ich zadaniem jest poszukiwanie ludzkiego zapachu pośród śniegu. Pies w ciągu 30 minut jest w stanie przeszukać około hektar zasypanego obszaru!

Szkolenie psów ratowniczych

Szkolenie psa ratownika zaczyna się treningiem posłuszeństwa zakończonym egzaminem na psa towarzyszącego. Po takim wstępnym przeszkoleniu trening rozszerza się na kilka głównych dziedzin: praca w terenie, prace poszukiwawcze, praca z powiadomieniami, mobilność w terenie. Pies ratunkowy nigdy nie pracuje sam, ale współpracuje ze swoim przewodnikiem; szkolenie dotyczy obu stron. Posiada specjalne obroże i kagańce, które pomagają mu wykonywać różnego typu zadania.

Kurs przewodników psów ratowniczych

Celem tego kursu jest przygotowanie uczestników do roli przewodnika psów ratowniczych. Plan zajęć obejmuje zajęcia dotyczące wychowania i prowadzenia młodych psów, podstaw kynologii, anatomii i fizjologii psa oraz szkolenia psów ratowniczych.

Szelki ratownicze dla psa

Specjalistyczne szelki dla psa ratownika powinny być obszerne, co umożliwia bezpieczne podnoszenie i opuszczanie na przykład do szczelin w celu poszukiwania ofiar. Istotne jest, aby szelki były łatwe do założenia, dzięki czemu można szybko je zastosować w akcji poszukiwawczej lub ratunkowej.

Dzięki inteligencji, wytrzymałości fizycznej i posłuszeństwu naszych psich przyjaciół możemy wykorzystać je do pomocy na przykład ofiarom wypadków, katastrof czy porwań. Psy są niezastąpionymi tropicielami, niektóre mają również predyspozycje do ratownictwa wodnego. W szczególnych przypadkach można poddać szkoleniu psa innej rasy niż 19 zatwierdzonych przez MSWiA, a także psa nierasowego.

Przeczytaj również: Prawdziwe historie psów ratowniczych na podstawie psów z Wrocławia 

Lida Pieczulis

Zdjęcia: Canva.com