Jakie są polskie rasy psów? Krótka charakterystyka narodowych czworonogów

Polskie rasy psów to te powstałe na terenach uznawanych za polskie i dzięki polskim hodowcom. Zalicza się do nich: charta polskiego, gończego polskiego, ogara polskiego, polskiego owczarka nizinnego i owczarka podhalańskiego.

Polskie rasy psów tworzone były przede wszystkim z myślą o zastosowaniu ich w celach użytkowych. Dlatego też wśród czworonogów tych dominują osobniki o doskonale wykształconych zdolnościach myśliwskich, stróżujących, zaganiających i pasterskich. Psy te są znane zwłaszcza w Polsce, choć interesują się nimi też za granicą.

Jakie są polskie rasy psów?

Polskie rasy psów definiuje się jako kulturowo i historycznie związane z terenami zajmowanymi przez państwo polskie. Międzynarodowa Federacja Kynologiczna (z franc. Fédération Cynologique Internationale, FCI) uznaje następujące rasy psów polskich:

• owczarek podhalański (z ang. Polish Tatra Sheepdog) – wzorzec FCI nr 252,
• chart polski (z ang. Polish Greyhound) – wzorzec FCI nr 333,
• ogar polski (z ang. Polish Hound) – wzorzec FCI nr 52,
• gończy polski (z ang. Polish Hunting Dog) – wzorzec FCI nr 354,
• polski owczarek nizinny (z ang. Polish Lowland Sheepdog) – wzorzec FCI nr 251.

W niektórych informatorach za polskiego psa rasowego uznaje się także szpica miniaturowego (z ang. Pomeranian) – wzorzec FCI nr 97. Jednakże w opinii innych jest to nieprawidłowe założenie, bowiem pochodząca z Pomorza rasa powstała w czasach, kiedy region ten nie należał do Polski. Stąd też za kraj patronacki uznawane są Niemcy. Innym psem wywodzącym się z Polski, lecz nie uznanym przez Międzynarodową Federację Kynologiczną, jest polski spaniel myśliwski. To stosunkowo nowa rasa – prace nad nią trwają od końca lat osiemdziesiątych ubiegłego stulecia, a od 1 stycznia 2017 roku może brać udział w wystawach psów.

Owczarek podhalański – krótka charakterystyka

Owczarek podhalański to polska rasa psa psów pastersko-stróżujących. Spotykany jest głównie w Tatrach i Beskidach. Stąd też alternatywnie nazywany bywa owczarkiem tatrzańskim. Mimo że informacje o rasie pojawiały się już kilka wieków temu, dopiero w 1920 roku powstała kontrolowana hodowla. Zadaniem owczarków podhalańskich było pilnowanie stad i domostw, pomoc przy poszukiwaniu zagubionych zwierząt i przepędzaniu stad. To psy o dużych rozmiarach i bardzo silne. Dorosłe osobniki osiągają: 60–65 cm wysokości i około 45 kg masy ciała (suki) bądź 65–70 cm wysokości i około 50 kg masy ciała (psy).
Owczarek podhalański to pies opanowany, ale w razie potrzeby błyskawicznie podejmuje akcję obronną. Jest bardzo czujny, odważny, inteligentny, przyjazny i łagodny wobec znanych ludzi, a nieufny do obcych. Ze względu na zakorzenione w genach przebywanie w otwartej przestrzeni psy te będą źle znosić miejskie otoczenie. Charakteryzuje je obfita, biała, twarda w dotyku, z gęstym podszerstkiem sierść, która ma zdolność do samoczyszczenia. Na szyi mają dużą kryzę, a na udach portki. Uwagę przyciąga też puszysty ogon. Owczarek podhalański wykazuje predyspozycje do takich przypadłości jak zapalenie ucha, dysplazja stawów biodrowych i łokciowych, alergie pokarmowe, skręt żołądka, ektropium i entropium.

Przeczytaj więcej o owczarku podhalańskim

Chart polski – krótka charakterystyka

Chart polski to polska rasa psów myśliwskich, której początki datuje się na XII–XIII wiek. Były ulubionymi psami szlachty polskiej. Niegdyś przeznaczone przede wszystkim do polowań. Wykorzystywane były zwłaszcza przy polowaniach na zające, wilki czy ptactwo, szczególnie dropie, czyli największe polskie ptaki. Dziś pełnią rolę psów reprezentacyjnych. Po II wojnie światowej te psy polskiej rasy niemal zanikły. Od lat siedemdziesiątych ubiegłego wieku stara się je odtworzyć.

Chart polski to pies wytrzymały, smukły, silny, o dobrze zbalansowanym ciele i proporcjach oraz wąskim pysku. Dorosłe osobniki osiągają: 68–75 cm (suki), 70–80 cm wysokości (pies). Jeśli chodzi o masę ciała, waha się od 25 nawet do 50 kg. Dopuszczalne jest każde umaszczenie. Sierść jest krótka, sprężysta, dość twarda w dotyku. To pies odważny, pewny siebie, nieco dominujący w relacjach z innymi psami.

Przeczytaj więcej o charcie polskim

Ogar polski – krótka charakterystyka

Kolejna rodzima rasa to ogar polski. Pies myśliwski – gończy, czyli wykorzystywany zwłaszcza do tropienia i pogoni za zwierzyną. Pierwsze informacje o rasie pochodzą z XVI wieku. Wzmianka na ich temat znalazła się na przykład w „Żywocie człowieka poczciwego” Mikołaja Reja z 1568 roku i poemacie „Myśliwiec” autorstwa Tomasza Bielawskiego z 1595 roku. Dorosłe osobniki osiągają: 55–60 cm wysokości i 20–26 kg masy ciała (suki) bądź 56–65 cm wysokości i 25–32 kg masy ciała (psy).

Ogar polski jest spokojny, zrównoważony, niezwykle towarzyski. Ponadto łagodny w stosunku do innych psów. Lubi dzieci. Charakteryzuje się dużą niezależnością. Jest łakomczuchem, ma skłonności do tycia. Jego głowa, uszy, nogi, podbrzusze i uda są podpalane, a korpus czarny lub prawie czarny. Ma grubą sierść średniej długości z gęstym podszyciem, przy czym jest ona nieco dłuższa na tylnej części tylnych nóg, na karku i dolnej części ogona.

Przeczytaj więcej o psie ogar polski

Gończy polski – krótka charakterystyka

Gończy polski to kolejny czworonóg należący do rasy polskich psów myśliwskich. Nazywany jest też ogarem albo psem Pawłusiewicza. Określenie to wiąże się z nazwiskiem pułkownika Wojska Polskiego Józefa Leonarda Pawłusiewicza, który był hodowcą psów gończych. Rasa występuje przeważnie na Mazowszu i obszarze Polski południowej (Pieniny, Podhale, Beskidy Zachodnie). 

Dorosłe osobniki osiągają: 50–55 cm (suki), 55–59 cm wysokości (psy). Jeśli chodzi o masę ciała, ważą podobnie – około 22–26 kg. Gończy polski to pies o lekkiej, sprężystej, zwartej budowie. Ma krótką sierść. Jest ona czarną z wyraźnie odgraniczonym podpalaniem nad oczami, na podgardlu, pysku, piersi, tylnej i wewnętrznej stronie ud, palcach, dolnej stronie ogona, w okolicy odbytu. Na głowie i uszach jest jedwabista, zaś na tułowiu sztywna, twarda i przylegająca. Gończy polski jest łagodny, odważny, nieufny w stosunku do obcych, inteligentny i łatwy w szkoleniu.

Polski owczarek nizinny – krótka charakterystyka

Pierwsze wzmianki na temat polskiego owczarka nizinnego pochodzą z XVI wieku. To pies pasterski, stróżujący i do towarzystwa. Doskonale sprawdza się w agility. To rodzaj psiego sportu, który polega na prowadzeniu zwierzęcia ruchowymi i głosowymi komendami, tak aby jak najszybciej i bezbłędnie pokonać tor przeszkód. W krajach skandynawskich wykorzystuje się tę rasę jako psy ratownicze.

Dorosłe osobniki osiągają: 42–47 cm (suki) lub 45–50 cm wysokości (psy). Jeśli chodzi o masę ciała, mogą ważyć od 12 kg do 25 kg. Polski owczarek nizinny ma prostokątną sylwetkę. W jego budowie wyróżnia się sporych rozmiarów głowa o wyraźnie zaznaczonej, czarnej trufli. Owczarek ma długą i obfitą sierść z dużą ilością podszerstka. Z tego względu jej pielęgnacja jest dość wymagająca. Dopuszczalne są wszelkie umaszczenia jednolite i łaciate. Polski owczarek nizinny to pies odważny, energiczny, wesoły, posłuszny, czujny, nieufny wobec obcych, łatwo przywiązujący się.

Przeczytaj więcej o polskim owczarku nizinnym

Olga Dąbska

Zdjęcia: Pixabay.com