Pchły i związane z nimi choroby psów i kotów
Pchły istnieją na świecie od ponad 60 milionów lat. Identyfikuje się blisko 2000 gatunków. Jednak najpopularniejszym gatunkiem znajdowanym u psów i kotów jest pchła kocia. Dzięki poznaniu biologii i ekologii tych zwierząt, można zwiększyć skuteczność ochrony psów i kotów przed ich inwazją oraz zrozumieć dlaczego niekiedy wybrana ochrona zwodzi.
Pchły to bezskrzydłe owady mające od 1 do 8 mm długości. Dostosowane są do gryzienia i wysysania krwi. Pchły, dzięki swojej budowie anatomicznej oraz specjalnym białkom w składzie mięśni, potrafią skakać nawet na odległość 50 cm.
Oferujemy niezadowne preparaty na pchły
Cykl życiowy pcheł
Dorosłe osobniki zarówno pchły psiej jak i kociej żyją w okrywie włosowej żywiciela. Wymiana pomiędzy zwierzętami jest możliwa, ale zdarza się rzadko i nie jest rozpatrywana jako główne źródło zarażenia. Pchły przebywając na psie lub kocie chodzą. Pasożyty mają tendencję do opuszczania żywiciela w przypadku spadku jego temperatury ciała (np. znieczulenie) oraz kiedy pasożyt nie jest dostosowany do żywiciela (np. pchła psia żerująca na kocie. W drugą stronę nie ma tej zależności) lub kiedy populacja pasożytów na żywicielu jest ekstremalnie duża.
W momencie kiedy dorosłe postacie kolonizują nowego właściciela, muszą pobrać pierwszy posiłek bardzo szybko. Zazwyczaj rozpoczynają między 5 minutą a godziną od dostania się na zwierzę. Zbadano dokładnie czas pobierania posiłku oraz ilość pobieranej krwi a nawet czas jej trawienia przez pchły. Uzyskane dane skłaniają do wysunięcia wniosku, że niezmiernie trudno jest zapobiegać ugryzieniom „nowych” pcheł. Pobranie posiłku jest niezbędne dla dalszego rozwoju pcheł. Pchły żerują na psie aż do swojej śmierci. Długość życia dorosłej pchły kociej to około 3 tygodnie.
Po kolonizacji żywiciela pchły składają jaja. Zazwyczaj jest to między 24 a 36 godziną od rozpoczęcia żerowania. Pchły kocie najwięcej jaj składają w nocy. Jaja składane są bezpośrednio na sierść, z której swobodnie spadają. W przypadku pchły kociej, najwięcej jaj będzie znajdowało się w miejscu, gdzie zwierzę śpi i odpoczywa. Pozostałe miejsca o największej ilości jaj to kanapy i fotele, czyli wszystkie miejsca, w których zwierzę skacze. Powoduje to zwiększone spadanie jaj z sierści.
Do dalszego rozwoju jaj pcheł wymagają określonych warunków, głównie odpowiedniej wilgotności i temperatury. Idealne warunki to około 70% wilgotności i temperatura otoczenia 20 – 30C. Są to typowe warunki panujące w domu.
Źródło: materiały własne FERA.PL
Po wykluciu się larwy wędrują w poszukiwaniu jedzenia i kryjówki. Wybierają najczęściej miejsca ciemne. Żywią się martwą materią organiczną, np. odchodami dorosłych osobników. Larwy nie pozostają w miejscu wyklucia, rzadko też chowają się w dywanach lub wykładzinach. Wybierają raczej zagłębienia paneli, miejsca pod meblami i wszelkie trudno dostępne szczeliny. Stąd samo odkurzanie nie stanowi efektywnej metody eliminacji larw pcheł. Jednak systematyczne odkurzanie legowiska zwierzęcia może zredukować ilość jaj o 90%. Po najedzeniu się oraz znalezieniu odpowiedniej kryjówki larwy pcheł przeobrażają się. W tym celu wytwarzają kokon i mogą pozostać w stanie uśpienia przez kila miesięcy a w niesprzyjających warunkach, nawet kilka lat. W związku z tym cały cykl życiowy pcheł może trwać od 14 dni do kilkunastu miesięcy. Kokony najczęściej znajdowane są w zagłębieniach, szwach posłania, rowkach w kontenerach do przewożenia zwierząt itp. W tym stanie pasożyty są niewrażliwe na wszelkie środki owadobójcze oraz zamarzanie. Pchły, już jako dorosłe postacie, opuszczają kokon dopiero kiedy wyczują wibracje, większe stężenie dwutlenku węgla oraz ciepło – typowe cechy żywiciela. Po opuszczeniu kokonu wskakują na pierwszy żywy i ciepły obiekt, najczęściej psa lub kota.
Zapobieganie rozmnażaniu pcheł wymaga zabicia postaci dorosłych w ciągu 24 – 36 godzin lub/oraz podania środka powodującego składanie martwych jaj. Odkurzanie nie jest skutecznym środkiem w zwalczaniu larw, ale może być przydatne w zwalczaniu jaj. Istotne miejsca dla pcheł to te często odwiedzane przez zwierzę.
Weterynaryjny punkt widzenia
Ugryzienia pcheł powodują irytację i dyskomfort u zwierząt. Przy silnej inwazji pasożyty mogą doprowadzić do anemii, zwłaszcza u zwierząt młodych lub chorych i wyniszczonych. Objawy dermatologiczne są szczególnie widoczne u zwierząt uczulonych na składniki śliny pcheł.
Pchły są również wektorami chorób, o czym często się zapomina. W przypadku psów i kotów odpowiedzialne są za transmisję bakterii z gatunku Bartonella ( w tym bakterii odpowiedzialnych za Chorobę kociego pazura) oraz Riketsji, bakterii wywołujących tyfus ( w tym chorobę zarówno kocią jak i ludzką). Historyczną rolę pchły odegrały w rozprzestrzenieniu dżumy.
Kolejną rzeczą często pomijaną przy leczeniu inwazji pcheł jest odrobaczanie zwierzęcia. Pchły są głównie żywicielem pośrednim Tasiemca psiego i odpowiadają za jego transmisję do żywiciela ostatecznego (pies, kot, sporadycznie człowiek – zwłaszcza dzieci). Swój udział mają również w występowaniu Tasiemca karłowatego (pasożyt ludzi) oraz nicieni sercowych.
Zwalczanie pcheł
Większość środków dopuszczona do stosowania w medycynie weterynaryjnej wykazuje niemal 100% skuteczność w zwalczaniu dorosłych postaci pcheł. Istotny jest czas rozpoczęcia działania środka od momentu podania. Zazwyczaj jest to okres do 48 godzin.
Co powoduje niepowodzenia w zwalczaniu? Najczęściej błędna aplikacja środka, nieodpowiednia dawka (zbyt małe dawki wpływają również na oporność pcheł na podawane środki) ale również warunki atmosferyczne, wilgotność czy nawet wystrój wnętrza sprzyjający ukrywaniu się larw pcheł.
Teksty na blogu nie są poradą lekarską oraz nie zastępują wizyty u lekarza weterynarii.