Czym jest choroba kociego pazura? Objawy, diagnostyka i sposoby leczenia

Choroba kociego pazura przebiega w większości przypadków w postaci miejscowej limfadenopatii, czyli powiększenia węzłów chłonnych. W miejscu zadrapania pojawia się pojedyncza grudka lub krosta. Sporadycznie rozwijają się objawy choroby uogólnionej.

Choroba kociego pazura uważana jest za najpowszechniejszą przyczynę zespołu skórno-węzłowego w populacji dzieci. Najczęściej do zakażenia dochodzi w wyniku pogryzienia, zadrapania przez kota będącego nosicielem Bartonella henselae lub Bartonella clarridgeiae. Nosicielami bakterii najczęściej są koty wychodzące na dwór i zaniedbane. Leczenie choroby kociego pazura opiera się na antybiotykoterapii. Stosowana jest azytromycyna.

Czym jest choroba kociego pazura?

Choroba kociego pazura (z ang. Cat scratch disease) zwana także gorączką kociego pazura (z ang. Cat scratch fever) jest schorzeniem odzwierzęcym wywołanym przez Gram-ujemną bakterię Bartonella henselae (rzadziej Bartonella clarridgeiae). Po raz pierwszy opisana została w 1889 roku przez Henri Parinauda. W Międzynarodowej Statystycznej Klasyfikacji Chorób i Problemów Zdrowotnych ICD-10 (z ang. International Statistical Classification of Diseases and Related Health Problems) nadano jej numer A28.1. 

Choroba kociego pazura – zakażenie

Zakażenie Bartonella henselae następuje najczęściej na skutek podrapania lub pokąsania przez kota, zdecydowanie rzadziej przez psa, świnkę morską, królika, wiewiórki czy pchły kocie i wszy odzieżowe. Największą liczbę zakażeń notuje się w krajach o ciepłym i wilgotnym klimacie. W miejscach o umiarkowanym klimacie, np. W Polsce do zakażenia dochodzi przeważnie w okresie jesienno-zimowym (od września do stycznia). Grupa podwyższonego ryzyka rozwoju choroby kociego pazura to dzieci i młodzież.

Objawy choroby kociego pazura

Koci pazur to choroba o początkowo bezobjawowym przebiegu lub wyłącznie z miejscowymi objawami – miejsce zranienia staje się zaczerwienione i pojawia się krosta lub grudka. Z czasem objawy choroby kociego pazura nasilają się. Po upływie 1–6 tygodni od zakażenia dochodzi do powiększenia okolicznych węzłów chłonnych (osiągają do 5 cm średnicy). Struktury te stają się tkliwe, mogą ulec ropieniu (około 10–30% przypadków), a nawet przebiciu, w konsekwencji czego dochodzi do ewakuacji zawartej w nich treści ropnej. U niektórych chorych pojawić się mogą także takie objawy chorobowe, jak podwyższona temperatura ciała (u co 10 chorego przekracza 39°C), ból głowy lub podbrzusza, osłabienie, brak apetytu, spadek masy ciała, powiększenie wątroby i śledziony, zmęczenie. Choroba kociego pazura ma przeważnie stosunkowo łagodny przebieg, jednak w niektórych przypadkach rozwinąć się może rozsiane zakażenie z ziarniniakami wątroby i śledziony. Czasem też dochodzi do zajęcia ośrodkowego układu nerwowego, czemu towarzyszyć mogą encefalopatia i drgawki. Cięższe postaci zakażenia rozwinąć się mogą zwłaszcza u osób z zaburzeniami odporności.

Koci pazur – skutki uboczne

Choroba kociego pazura ustępuje w większości przypadków bez pozostawiania skutków ubocznych. Możliwymi powikłaniami są m.in.: zespół Parinauda, zapalenie szpiku kostnego, zmiany w kościach, zapalenie wsierdzia, mózgu, małopłytkowość oraz grożące ślepotą zapalenia siatkówki i nerwu wzrokowego.

Choroba kociego pazura – diagnostyka i leczenie

Diagnostyka choroby kociego pazura opiera się przede wszystkim na:

• dokładnie przeprowadzonym wywiadzie medycznym, w którym wskazano na kontakt ze zwierzętami mogącymi być nosicielami chorobotwórczego drobnoustroju;
• obrazie klinicznym, w którym stwierdza się powiększone węzły chłonne i zmianę pierwotną w formie grudki lub krosty;
• badaniach serologicznych;
• badaniach obrazowych lub biopsji węzłów chłonnych.

Leczenie choroby kociego pazura wymaga antybiotykoterapii. Wywołujące ją drobnoustroje są wrażliwe na azytromycynę. Wskazane jest przykładanie na powiększone węzły chłonne gorących, wilgotnych okładów. W ciężkich sytuacjach konieczne okazuje się nakłucie tych struktur celem opróżnienia z ropy, a niekiedy nawet ich usunięcie.

Olga Dąbska

Milena Kostrubiec