Gabapentyna - przełomowy lek w weterynarii?

Od dawna stosowana jest z dobrymi rezultatami w leczeniu ludzi, ale zaczyna być coraz częściej bardzo pomocna w gabinetach weterynaryjnych oraz w prowadzeniu chorych zwierząt – psów, kotów, a nawet koni. Czym jest gabapentyna i czy jest w pełni bezpieczna dla zwierząt? Przybliżamy temat leku, który pod okiem wyspecjalizowanego lekarza weterynarii może pomóc wielu zwierzętom, nawet w codziennych sytuacjach.

Co to jest gabapentyna?

Gabapentyna należy do grupy farmakoterapeutycznej leków przeciwdrgawkowych i przeciwbólowych. Substancja gabapentyna jest syntetycznym odpowiednikiem kwasu GABA (gamma-aminobutyric acid) – neuroprzekaźnika hamującego działającego na zasadzie blokowania kanałów wapniozależnych neuronów.

Gabapentyna – stosowanie u zwierząt

Gabapentyna obniża działanie neuronów zaangażowanych w aktywność drgawkową i ból. Jednocześnie nie wykazuje wpływu na normalne neurony. U ludzi stosowana jest przy przewlekłych bólach, przy bólach neuropatycznych, a także w leczeniu bólu, gdzie zawodzą leki niesteroidowe przeciwzapalne i opioidowe. Wykazuje również działanie uspokajające i wyciszające. U zwierząt gabapentyna, w odróżnieniu od leczenia u ludzi, rzadko stosowana jest jako pojedynczy lek na padaczkę u psa lub na padaczkę u kota. U zwierząt wykazuje skuteczne działanie na tę przypadłość jedynie w połączeniu z odpowiednim, innym lekiem.

Gabapentyna dla psa i kota

Gabapentyna stosowana jest jako lek:

• uspokajający
• przeciwlękowy
• przeciwdrgawkowy
• jako wspomaganie przy terapii agresji, zachowań kompulsywnych
• jako wspomaganie w leczeniu depresji
• u koni – w leczeniu zapalenia tworzywa kopytowego ochwatu

Nie ma na ten moment badań wskazujących na uśmierzające przewlekły czy nagły ból lub przeciwbólowe działanie gabapentyny u psów i kotów, a jedynie na ból neuropatyczny. Jednocześnie istnieją badania, które jednoznacznie wskazują na brak jej wpływu na zmniejszanie bólu pooperacyjnego psów i kotów.

U kotów gabapentyna najczęściej stosowana jest jako środek uspokajający:

• przed wizytą u lekarza weterynarii
• przed długotrwałą podróżą
• przed badaniami np. USG, punkcja pęcherza
• przed stresującymi wydarzeniami np. przed sylwestrem

Gabapentyna zmniejsza agresję zwierzęcia, jego nadpobudliwość, ale robi to całościowo – zmniejsza możliwość odbieranych bodźców. W przypadku innych preparatów, zwierzę jest spowolnione i ogłuszone fizycznie, psychicznie jednak wszystko odbiera. Podawanie gabapentyny przy agresywnych psach czy kotach, pozwala na podjęcie z nimi współpracy w lecznicach weterynaryjnych.

Podawanie gabapentyny

Gabapentynę podaje się doustnie. W Polsce dostępna jest w formach tabletek powlekanych 600 mg lub 800 mg oraz w tabletkach twardych zawierających 100, 300 lub 400 mg substancji czynnej. Istnieje również preparat w formie roztworu doustnego, ale nie jest w Polsce popularny.

Zawsze jest to lek wydawany na receptę w aptekach lub w gabinetach weterynaryjnych po wcześniejszych wskazaniach lekarzy weterynarii dla konkretnego zwierzęcia i po konsultacji pacjenta. Lek nie jest wydawany postronnym osobom. Dokładne dawkowanie ustala lekarz weterynarii na podstawie wyników badań danego zwierzaka, a także dobierając dawkę do typu stresującej sytuacji. Zazwyczaj tabletkę zaleca się podać w całości, ale w niektórych przypadkach stosowane jest rozpuszczanie samego proszku z kapsułki w wodzie, sosie i w takiej formie wstrzykiwanie do pyska zwierzęcia. Jednak proszek gabapentyny jest gorzki, podczas podawania takiej formy możliwe jest ślinienie się zwierzęcia i późniejsza awersja do podawania leków.

Okres półtrwania gabapentyny u psów to ok. 3 – 4 godziny, u kotów to ok. 3 godziny, u koni okres ten mocno się waha (7 – 15 godzin) przez co wykorzystywanie tego leku w leczeniu koni nie jest jeszcze często stosowane.

Dawkowanie gabapentyny

Zazwyczaj stosuje się dawki:

U psów:

• przeciwdrgawkowe działanie: 10 – 20 mg/kg co 8 h
• przeciw bólowi neuropatycznemu: 5 – 15 mg/kg co 12 h
• leczenie zachowań behawioralnych: 5 – 30 mg/kg do trzech razy na dzień
• przed stresującą sytuacją: 30 – 60 mg/kg ok. 2 h przed jej wystąpieniem

U kotów:

• przeciwdrgawkowe działanie: 5 – 10 mg/kg co 12 h
• przeciw bólowi neuropatycznemu: 5 – 10 mg/kg co 12 h
• przed stresującą sytuacją: 20 – 30 mg/kg ok. 2-3 h przed jej wystąpieniem

U koni:

• przeciwdrgawkowe działanie: 2,5 mg/kg co 12 h
• na zapalenie tworzywa kopytowego: 2,5 mg/kg w zależności od przebiegu choroby co 8 h, co 12 h, co 24 h

Przeciwskazania do stosowania gabapentyny

Gabapentyna metabolizowana jest przez nerki, a u psów w ok. 30% również przez wątrobę. Oznacza to, że przeciwwskazaniem do stosowania tego leku w niektórych przypadkach mogą być choroby nerek u kotów, natomiast u psów zarówno choroby nerek, jak i schorzenia czy choroby wątroby. Przeszkodą do stosowania gabapentyny u zwierząt mogą być także podawane leki na wątrobę oraz preparaty i leki neutralizujące kwas solny w żołądku – ze względu na zmniejszenie wchłaniania i działania gabapentyny.

Niezależnie jakie leki przyjmuje twój pies czy kot, poinformuj lekarza weterynarii o każdym, nawet preparacie ziołowym – każda z podawanych substancji może potencjalnie mieć wpływ na działanie gabapentyny i lekarz prowadzący musi mieć pełen obraz sytuacji, aby poprawnie wprowadzić lek.

Gabapentyna - skutki uboczne i działania niepożądane

• spadek apetytu
• wymioty
• biegunkę
• nieporadny chód
• zataczanie

Przed pierwszym podaniem gabapentyny psu, kotu należy być w kontakcie z lekarzem prowadzącym. Każde niepokojące zachowanie zwierzęcia należy zgłosić, w przypadku nieustępowania powyższych objawów przez godzinę, dwie, konieczne jest zabranie zwierzęcia do lecznicy weterynaryjnej.

Teksty na blogu nie są poradą lekarską oraz nie zastępują wizyty u lekarza weterynarii.

Karolina Łuszczyk

Zdjęcia: Canva.com