Kleszcze u dziecka - jak wyciągnąć i jak rozpoznać rumień po kleszczu?

Kleszcze od lat uważane są za jedne z najbardziej niebezpiecznych owadów - a wszystko za sprawą boleriozy - ciężkiej choroby, którą przenoszą i o czym prawie wszyscy wiedzą. Czy poza tą chorobą stanowią zagrożenie dla małych dzieci?

Te małe, z pozoru niegroźne pasożyty nie potrafią dotkliwie pogryźć, ale niestety przenoszą bardzo groźne choroby - zarówno dla dorosłych jak i dzieci. Przeczytaj na co zwrócić uwagę i jak uchronić dzieci przed kleszczami.

Czym są kleszcze?

Kleszcze to pasożyty zewnętrzne, zaliczane do grupy pajęczaków. W Polsce występuje około 20 gatunków kleszczy. Dla człowieka najbardziej niebezpieczne są kleszcz pospolity i kleszcz łąkowy. Kleszcze mają kilka milimetrów długości. Ciało głodnego kleszcza jest okrągłe i spłaszczone, najedzony kleszcz jest okrągły. Kleszcze żerują zwykle w lasach, na łąkach, w parkach, w trawie i zaroślach, coraz częściej również w samym centrum miasta - kiedy temperatura powietrza wzrasta powyżej 6*C.

Czy kleszcze są groźne dla dziecka? Dlaczego kleszcze gryzą?

Kleszcz, aby przeżyć, potrzebuje krwi – człowieka lub zwierząt – dlatego gryzie. Wgryzając się w skórę wydziela hemolizynę, cytolizynę oraz substancje znieczulające i rozrzedzające krew. Dlatego rzadko można poczuć moment ugryzienia. Niestety substancje te podrażniają naskórek – dlatego tak często po wyjęciu kleszcza pojawia się czerwone podrażnienie. I o ile miejscowe podrażnienie nie jest groźne czy niebezpieczne to wraz ze śliną kleszcze przenoszą patogeny wielu chorób m.in. kleszczowego zapalenia mózgu i osławionej boreliozy.

Kleszcz u dziecka – co robić?

Przede wszystkim jak najszybciej usunąć kleszcza. W tym przypadku jak najszybsze działanie znacznie zmniejsza ryzyko wystąpienia zakażenia. Najlepiej zrobić to nie później niż w przeciągu 24 h – ma to kluczowe znaczenia zwłaszcza w przypadku boreliozy, gdyż krętki boreliozy wprowadzane są do organizmu człowieka dopiero po około dobie od ugryzienia. Dlatego tak ważne jest, aby codziennie bardzo dokładnie oglądać skórę dziecka – najlepiej przed wieczorną kąpielą. Kleszcze najczęściej gryzą w zgięcia stawów, szyję i małżowiny uszne – dlatego te miejsca należy obserwować ze szczególną uwagą.



Kleszcza należy usuwać najlepiej za pomocą specjalnych haczyków np. H3D O’Tom Tick Twister narzędzie do usuwania kleszczy 2 szt. taka kleszczołapka pozwoli na szybkie i bezpieczne „wykręcenie” kleszcza. Taki zabieg jest bezbolesny i szybki i pozwala na usunięcie kleszcza w całości. Po wyciągnięciu kleszcza należy skórę odkazić i obserwować przez miesiąc czy nie pojawi się w miejscu wkłucia rumień.

Jeżeli pojawi się kleszcz u niemowlaka, należy postępować dokładnie w ten sam sposób – wykręcić, odkazić i obserwować miejsce wkłucia oraz stan ogólny dziecka.

Czego unikać przy wyciąganiu kleszcza?

Przede wszystkim nie należy ściskać odwłoku kleszcza – może to spowodować wpuszczenie większych ilości śliny oraz wymioty kleszcza – więc zwiększa ryzyko zakażenia. Dlatego lepiej używać haczyków niż pęsety. Tak samo może zadziałać smarowanie alkoholem czy masłem – dlatego kleszcza najlepiej wyciągać bez użycia jakichkolwiek substancji.

Kiedy udać się z dzieckiem do lekarza po ugryzieniu kleszcza?

Nie ma potrzeby, aby przy każdym ugryzieniu zabierać dziecko do lekarza, niemniej powinno się to zrobić wtedy, kiedy nie potrafimy samodzielnie usunąć kleszcza, pozostanie jego fragment pod skórą, lub gdy w miejscu ugryzienia pojawi się rumień wędrujący. Do lekarza warto też się wybrać jeżeli w przeciągu miesiąca od wyciągnięcia kleszcza pojawią się u dziecka nietypowe objawy chorobowe i mamy przypuszczenie, że może być to spowodowane ugryzieniem. Intuicja rodziców często jest dobrą wskazówką, a przeczucia warto zweryfikować jak najszybciej.

Jak wygląda rumień po kleszczu u dziecka?

Po wyciągnięciu kleszcza w miejscu wkłucia może się pojawić zaczerwienienie, które powinno zniknąć samoczynnie po kilkunastu godzinach. Jeżeli jednak nie znika – a wręcz przeciwnie powiększa się – możemy mieć do czynienia z rumieniem wędrującym. Jest on uważany za charakterystyczny objaw początkowej fazy boreliozy. Rumień wędrujący jest to czerwona plama – z jasnym środkiem, która szybko się powiększa i w przeciągu kilku dni przekracza 5 cm.


Wraz z pojawieniem się rumienia mogą pojawić się takie objawy jak zmęczenie czy gorączka. Sam rumień zwykle znika, gdy choroba przejdzie do kolejnej fazy – dlatego nie oznacza to nigdy wyleczenia.

Jak sprawdzić, czy mamy do czynienia z rumieniem wędrującym zwiastującym boleriozę? Najlepiej wykonując po około 5 tygodniach test z krwi. Jeżeli przypuszczeni okażą się trafne, lekarz zaleci przyjmowanie antybiotyku – czas leczenia ustala lekarz na podstawie badań.

Jak chronić dzieci przed kleszczami?

Na rynku dostępne są preparaty odstraszające kleszcze, naklejki oraz np. urządzenia ultradźwiękowe dla dzieci oraz dla niemowląt. Ale warto również rozważyć szczepienie przeciwko odkleszczowemu zapaleniu mózgu.

Aby uniknąć ugryzienia, zaleca się ubieranie długich spodni, koszulek i zakrytych butów podczas spacerów po lesie czy łąkach.

Przeczytaj również: Czy ultradźwięki działają na kleszcze?

Może Cię zainteresować: Strzyżak sarni, czyli latający kleszcz


Natalia Bąk