Preparaty behawioralne i leki wspomagające walkę ze stresem u kotów. Czy warto je stosować?

Koty, wbrew obiegowej opinii, są zwierzętami wrażliwymi, o delikatnej psychice. Jako drapieżniki nie mogą pozwolić sobie na ostentacyjne pokazywanie słabości. Stres u kota i wszystkie wysyłane znaki oraz sygnały są subtelne i tylko uważny obserwator w porę je zauważy.

Sytuacje stresogenne - stres u kotów

Stres jest nieodłączny w codziennym życiu. O jego dokładnej etologii pisaliśmy TU. Czynnikiem stresogennym dla kotów może być właściwie wszystko. Koty uwielbiają rutynę, dlatego każde odstępstwo od niej, nagła zmiana lub niespodziewana sytuacja jest dla nich potencjalnym zagrożeniem. Wyróżnia się dwa rodzaje stresu: krótkotrwały oraz długotrwały. Krótkotrwały jest natychmiastową reakcją organizmu na dany czynnik, ale po jego ustąpieniu lub zapoznaniu się z nim – reakcja mija, a kot dostosowuje się do niej. Są jednak sytuacje wyzwalające stres u kotów, które nie mijają w odpowiednim momencie, a podczas ich regularnego trwania lub nawrotów, stres się utrzymuje i przeradza się w długotrwały. Wtedy jest on niezwykle szkodliwy dla organizmów i może powodować nieodwracalne szkody – rozpocząć ciąg zachowań agresywnych, depresyjnych, a w związku z tym również chorób psychosomatycznych.

Najczęstszymi sytuacjami stresogennymi dla kotów, jak i innych zwierząt domowych, są: przeprowadzka, remont, podróż, hałas i chaos, nerwowa atmosfera w mieszkaniu, intensywne i dotychczas nieznane zapachy, samotność, przemeblowanie, brak kryjówek, zmiana lub wyjazd opiekuna, długotrwała nuda, wizyta u weterynarza lub groomera, wystawy, duże tłumy ludzi i gości, a nawet choroba lub skaleczenia. Utrudnianie kotom spełniania naturalnych dla gatunku potrzeb i okazywania ich behawioru jest najgroźniejszą sytuacją, ponieważ właściwie każdy taki przypadek prowadzi do zaburzeń behawioralnych. Wlicza się w to zakaz skakania i drapania (lub nałożenie tipsów), zakaz zakopywania w kuwecie (oraz źle dobrany żwirek), brak intensywnego wysiłku, a także stały dostęp do pokarmu lub odwrotnie – podawanie go np. tylko raz dziennie.

Jak pomóc kotu walczyć ze stresem?

Od najmłodszych lat najważniejsza jest socjalizacja kociąt i prawidłowe wprowadzenie ich do świata. Na kocięta do około 12 tygodnia życia to matka i rodzeństwo mają największy wpływ. Młode uczy się wtedy podstawowych praw i zasad kociego życia, dlatego nie zaleca się odbierania młodszych osesków od matki. W późniejszym wieku rolę nauczyciela przejmuje opiekun i powinien on zapoznawać kota z potencjalnymi stresorami. Kontakty takie, przynajmniej w początkowej fazie, niech będą minimalne i kontrolowane, a przy odpowiedniej na nie reakcji, zwierzę należy nagrodzić. Natomiast nie zaleca się chwalenia nieprawidłowej odpowiedzi. Dodatkowo pomocne będą częste serie zabaw, stworzenie kryjówek, zajęcie kota intelektualnie oraz zastosowanie ciągu łowieckiego. Wszelkie krzyki, karcenie i agresja wobec kota może jedynie pogorszyć sytuację i zaognić występujące już objawy.

Podczas zauważenia zaawansowanych stadiów stresu u kota, po wykluczeniu czynników chorobowych, należy zasięgnąć porad behawiorysty. Prowadzoną terapię warto wzmacniać odpowiednimi preparatami zmniejszającymi napięcie i stres. W pojedynczych i jednorazowych sytuacjach, takich jak podróż, goście, nagłe przemeblowanie czy też choroba takie środki pomogą zapobiec wystąpieniu objawów i ewentualnych skutków stresu.

Jak działają preparaty uspokajające? Co na uspokojenie dla kota?

Należy pamiętać, że istnieją dwa typy preparatów uspokajających dla kotów. Jedne z nich powinny być przepisywane i zalecane wyłącznie przez lekarza weterynarii. Są to środki farmakologiczne, odpowiedniki leków, które należy podawać w określonych dawkach, dostosowanych do masy ciała, wieku oraz stanu zdrowia zwierzęcia. Takie środki uspokajające dla kota, mają silniejsze działanie, oddziałują najczęściej na ośrodkowy układ nerwowy, powodując tym samym otępienie i senność. Bezwzględnie nie można podawać ich na własną rękę.

Druga grupa preparatów uspakajających jest na bazie naturalnych, roślinnych składników o łagodnym działaniu. Żadne z nich nie powoduje efektu uzależnienia i może być z powodzeniem stosowany w zmniejszeniu napięcia. Receptura różni się w zależności od producenta oraz rodzaju środka, wybranego spośród:

• obroży,
• kropli,
• tabletek,
• past,
• karm,
• sprayu,
• dyfuzorów.

Część takich preparatów - dyfuzor, krople i spray - oparta jest na ekstrakcie z waleriany oraz lawendy, znanych ze swoich kojących i neutralizujących właściwości. Waleriana powoduje naturalny efekt ukojenia, odprężenia i spokoju, pomagając kotom czuć się pewniej w sytuacjach nietypowych lub stresujących.

 Preparaty behawioralne dla kotów

Tabletki uspokajające dla kotów są mieszanką ziół, ekstraktów roślinnych i dodatkowych składników, mających zwiększyć ich smakowitość.

Natomiast największą popularnością cieszą się preparaty z analogami frakcji feromonów. Są one najlepszym symulatorem i  odwzorowaniem naturalnych substancji. Feromony służą do przekazywania i wymiany informacji osobniczych. Do oznaczania terytorium koty wypracowały trzy metody. W znanym sobie miejscu, w którym czują się bezpiecznie, pocierają i oznaczają przedmioty policzkami. Strefy nielubiane, alarmowe, kojarzone z przykrością, koty znaczą opuszkami łap oraz wydzieliną z okolic odbytu. Natomiast najsilniejsze i najtrwalsze znaczenie jest poprzez drapanie i oddawanie moczu. Taki sposobami kot radzi sobie z silnym, obcym zapachem oraz komunikuje zagrożone granice swojego terytorium.

Kocie feromony policzkowe mają na celu pozostawienie znaków zapachowych i swego rodzaju drogowskazów. Zapewnia to komfort psychiczny kota. W nowym miejscu czy sytuacji stresowej koty tego nie robią, co tylko pogłębia poczucie ich zagubienia. Preparaty z analogami frakcji feromonów zastępują oznaczanie terenu i pozostawiają znane już kotom feromony, uspokajając tym samym zwierzęta. Preparaty takie są pomocne w wielu aspektach i mogą ułatwić przejście przez trudny czas dla pupila.

Stresu nie da się całkowicie wyeliminować z codzienności, jednak warto próbować go zminimalizować i nauczyć koty odpowiednio sobie z nim radzić.

Karolina Łuszczyk