Hipoterapia, czyli terapia z końmi

Co to jest hipoterapia? Czy hipoterapia jest tylko dla dzieci? Jaki powinien być idealny koń do hipoterapii i na czym polega jej wysoka skuteczność w porównaniu w odniesieniu do innych rodzajów terapii?

Koń to zwierzę magiczne – przyzna to każdy miłośnik koni. Silne, a jednocześnie wrażliwe. Inteligentne, czułe i cechujące się świetną intuicją, za sprawą której niejednokrotnie mamy do czynienia z niezwykłym poza werbalnym porozumieniem między jeźdźcem a koniem. Te wszystkie cechy sprawiają, że koń jest także świetnym terapeutą! Jak i czy to działa? Przeczytaj!

Co to jest hipoterapia?

Hipoterapia to metoda rehabilitacji psychoruchowej, w której czynną rolę odgrywa obecność koni. Jej działanie jest dwuwymiarowe – z jednej strony istotne jest budowanie relacji chorej osoby z koniem – zaufania, troski, wiary w siebie. Z drugiej aspekt fizyczny – już samo siedzenie na koniu uruchamia wiele mięśni odpowiedzialnych m.in. za pionizację.

Jak wygląda hipoterapia?

Terapia z końmi zawsze dostosowana jest do potrzeb chorego i jego możliwości – dlatego zawsze może się nieznacznie różnić. Schemat jednak zazwyczaj jest podobny. Pierwszym krokiem jest zapoznanie się z koniem z ziemi – osoba poddana terapii może go spokojnie pogłaskać, przytulić się do niego, a także w miarę możliwości pielęgnować konia. Już te czynności silnie działają na gruncie psychiki. Kolejnym etapem jest jazda na koniu – najczęściej pacjent siedzi bezpośrednio na koniu (bez siodła) lub tylko na czapraku (bawełnianej podkładce pod siodło). Koń zamiast siodła wyposażony jest w pas do hipoterapii – pozwalający pacjentowi w łatwy sposób się utrzymywać na grzbiecie. Jazda terapeutyczna to zwykle spokojny stęp – z asekuracją terapeuty i zwykle dodatkowo opiekuna konia.

Dla kogo hipoterapia?

Hipoterapia jest najczęściej zalecana dzieciom ze spektrum autyzmu. Relacja z koniem odbywa się na zupełnie innym poziomie komunikacji niż z ludźmi, dlatego dzieci w spektrum często podczas zajęć się otwierają, co pomaga im w wyrażaniu własnych potrzeb i uczuć. Drugą ważną grupą są dzieci z zaburzeniami wzorców ruchowych – dzięki temu, że podczas jazdy działają mięśnie głębokie, a sama jazda wymusza aktywne utrzymywanie równowagi, ciało zaczyna uczyć się innych wzorców.
W hipoterapii uczestniczą też z powodzeniem dzieci z zespołem Downa, niedowidzące i niewidome, ze stwardnieniem rozsianym, z neuropatią, skoliozą, z porażeniem mózgowym, chorobami psychicznymi czy problemami natury społecznej.

Jakie są przeciwwskazania do hipoterapii?

O wysłaniu pacjenta na ten rodzaj terapii decyduje zawsze lekarz prowadzący, który mając na uwadze ogólne zdrowie pacjenta, podejmuje decyzję o słuszności hipoterapii. Ale ogólne przeciwwskazania do hipoterapii obejmują między innymi uczulenie na końską sierść, nadwagę, urazy kości - zwłaszcza w stawach biodrowych, niestabilność kręgów szyjnych czy ostre choroby infekcyjne.
Istotne jest również nastawienie pacjenta do konia – jeżeli dziecko przejawia niechęć czy strach, hipoterapii nie należy za wszelką cenę kontynuować.

Konie do hipoterapii

Nie każdy koń nadaje się na terapeutę. Koń do hipoterapii zdecydowanie powinien mieć spokojny, łagodny temperament, być posłuszny opiekunowi i nie może być płochliwy. Dobrze, aby miał równy chód, oraz nie był zbyt dużego wzrostu – aby trener miał pełną kontrolę nad pacjentem. Ponieważ jazda odbywa się bez siodła, koń nie powinien mieć kościstego grzbietu.

Konie do hipoterapii rasy

Nie ma konkretnych ras koni, które szczególnie nadają się do hipoterapii, ale najczęściej wykorzystywane są konie huculskie.

Hipoterapia – przykładowe ćwiczenia

Zasadniczo hipoterapia dzieli się na aktywną i bierną – przy czym obie formy wbrew pozorom angażują ciało pacjenta. Bierna, polega „tylko” na prawidłowym siedzeniu na koniu i poddawaniu się jego ruchom – ale każdy, kto choć raz jeździł konno, wie, że nawet z pozoru niewymagające siedzenie na koniu, angażuje tyle mięśni w ciele, że po takiej jeździe niedoświadczona osoba ma zakwasy. Aktywna hipoterapia dodatkowo zawiera w sobie proste ćwiczenia na grzbiecie, które mają angażować inne grupy mięśni. Może to być np. dotykanie uszu konia, dotykanie ogona czy łopatki.

Gdzie można odbyć hipoterapię?

W Polsce funkcjonuje kilkadziesiąt placówek, gdzie prowadzone są zajęcia z hipoterapii. Najczęściej są to Fundacje, które świadczą pomoc na rzecz osób niepełnosprawnych, ale mogą to być także ośrodki jeździeckie, które mają odpowiednie kwalifikacje i zatrudniające fizjoterapeutów po odpowiednim kursie hipoterapii. Przed podjęciem terapii warto sprawdzić certyfikat i referencje ośrodka.

Zobacz akcesoria ogrodnicze

Jazda konna zawsze jest formą terapii

Niezależnie od wskazań – jazda konna zawsze leczy i duszę, i ciało. Pozwala się zrelaksować, dba o prawidłową postawę ciała. Hartuje ducha, uczy odpowiedzialności i odwagi. Sprawdź, czy jazda konna jest też dla Ciebie

Natalia Bąk