Zachowanie koni - czy wiesz co oznacza mowa ciała konia?

Każde zwierzę wykorzystuje różne sposoby do komunikacji pomiędzy osobnikami własnego gatunku, innymi zwierzętami oraz z ludźmi. Zrozumienie, co poprzez swoje zachowanie chce nam przekazać zwierzę będzie bardzo pomocne zarówno w pracy z nim np. treningu posłuszeństwa, jak również podczas odpoczynku. Tak samo jest w przypadku koni. Przyjrzyjmy się bliżej mowie ciała w świecie koni.

Głowa konia – co nam mówi jej ułożenie? 

Podstawową zasadą, aby uniknąć nieprzewidzianych i niepożądanych reakcji ze strony konia, jest informowanie go o naszej obecności. Zbliżając się do zwierzęcia należy spokojnie do niego mówić, aby zorientowało się, że jesteśmy, a nie było zaskoczone naszą obecnością i nagłym poklepaniem po grzbiecie. Wiele sygnałów można odczytać z samej głowy konia. Szczególnie należy zwrócić uwagę na ruchy i ustawienie uszu, reakcje oczu, poruszanie wargami i chrapami.

Przyjazne spojrzenie, spokojne wodzenie wzrokiem, obserwacja człowieka to sygnał pozytywnego nastawienia. Należy być czujnym, jeśli zaobserwujemy szybkie ruchy oczu, pokazywanie białek, zaczerwienienie oczu – sygnały te mogą świadczyć o strachu lub agresji.

Dużo można także „wyczytać” z końskich uszu. Małżowiny uszne skierowane na wprost, przed siebie, świadczą o zainteresowaniu. Jeśli będą płasko położone po bokach głowy, najprawdopodobniej koń cierpi, jest osłabiony, potrzebuje pomocy. Towarzyszyć temu będzie najprawdopodobniej nisko zwieszona głowa, nieruchomy ogon. Należy niezwłocznie wezwać lekarza weterynarii. Jeśli zaś uszy będą zwrócone do tyłu może to świadczyć o niepewności lub wręcz groźbie. Oczywiście konie nasłuchują dźwięków z otoczenia i chwilowe skierowanie uszu np. w stronę stadniny koni lub w stronę jeźdźca, który coś mówi nie jest grożeniem, jednak już uszy prawie „wbite” w grzywę to oznaka agresji. Ostrzeżeniem będzie także pokazywanie zębów, podwinięcie warg, zgrzytanie zębami. Należy wtedy zachować szczególną ostrożność. Objawem zaniepokojenia będą także rozdęte, rozszerzone chrapy.

Odgłos konia – co mówią nam konie? 

Konie komunikują się również poprzez wydawanie różnych dźwięków. Delikatnie parskanie lub ciche, spokojne rżenie to sygnały przyjazne, pogodne. Możemy je usłyszeć na przykład witając się z koniem. Jeśli usłyszymy głośne rżenie, kwik, jęczenie lub chrapanie – należy mieć się na baczności i dodatkowo skonsultować objawy z lekarzem weterynarii, ponieważ dźwięki te mogą mieć źródło w złym samopoczuciu, cierpieniu zwierzęcia.

Klacz i ogier – czy ich zachowanie się różni? 

Pewne informacje możemy wyczytać z postawy całego ciała konia, zwłaszcza objawy niezadowolenia. Koń znudzony, niezadowolony lub zniecierpliwiony może grzebać lub tupać nogą. Smaganie ogonem po bokach ciała również może być oznaką niezadowolenia i rozdrażnienia, podczas gdy ogon wciśnięty w zad informuje nas, że koń może odczuwać strach, niepewność. Zupełnie inaczej, gdy koń jest ożywiony, radosny, podekscytowany – zauważymy ogon uniesiony wysoko. To objaw widywany u ogierów szczególnie w sezonie rozrodczym, gdy w pobliżu znajdują się klacze lub inne ogiery.

Wyjątkowo wygląda postawa dominująca – stawanie na tylnych nogach i podnoszenie przedniej części ciała, machanie kończynami przednimi są sygnałem próby przejęcia kontroli i często agresji. Należy być czujnym także, gdy koń odwraca się do nas tyłem. Czasami po prostu nas ignoruje, a niekiedy jest to ostrzeżenie i przygotowanie do kopnięcia.

Konie z natury są zwierzętami raczej łagodnymi i unikającymi konfliktów. Jednak różne rasy koni troszkę inaczej prezentują swoje zamiary. Ma to związek z ich temperamentem, konie zimnokrwiste, jak np. konie fryzyjskie, cechują się większą cierpliwością i wcześniej wysyłają sygnały ostrzegające dla jeźdźców oraz innych zwierząt. Natomiast konie gorącokrwiste są bardziej żywiołowe i łatwiej ulegają zdenerwowaniu.

Znajomość mowy ciała konia jest obowiązkowa dla osób uczęszczających na jazdy konne, pracujące przy odwiedzające stadniny koni. 

Podobnie jak w przypadku innych zwierząt, zwłaszcza w kontakcie z końmi, zawsze należy zachować czujność. Dla doświadczonego jeźdźca lub hodowcy zachowania koni nie są tajemnicą. Osoby zaczynające swoją przygodę z tymi pięknymi zwierzętami, powinny się do tego odpowiednio przygotować, a najlepiej bacznie obserwować konie i uczyć się ich mowy ciała w trakcie spotkań. Pomoże to zapewnić bezpieczeństwo i komfort dla koni i drugiej strony.

Teksty na blogu nie są poradą lekarską oraz nie zastępują wizyty u lekarza weterynarii. 

Marta Miszczak