Język ciała kota – co można wyczytać z ruchów kociego ogona?

Mowa ciała to podstawowy sposób porozumiewania się zwierząt między sobą i z ludźmi. Koty dysponują bardzo szeroką gamą subtelnych oraz wyrazistych gestów, dzięki którym opiekunowie mogą odczytać ich potrzeby. Niektórzy uważają, że sygnały wysyłane przez koty są mniej jednoznaczne, mniej oczywiste, niż te psie. Narzekają, że koty są nieprzewidywalne i atakują z zaskoczenia. Wystarczy jednak przyjrzeć się kocim zachowaniom i nauczyć ich interpretacji, aby nie mieć wątpliwości co do powodów ich mruczenia lub syczenia.

Właściciel, który obserwuje swoje zwierzę jest w stanie odróżnić nawet najdrobniejsze sygnały. Można rozpoznać, czy miauknięcie oznaczało „daj jedzenie” czy „trzeba sprzątnąć kuwetę”, a może „niosę zabawkę”. Czasami wokalne komunikaty świadczą o strachu, niepewności lub chęci ataku – wtedy usłyszymy przeciągłe, gardłowe dźwięki lub warczenie. Koty przekazują też bardzo wiele informacji całym ciałem. Postawa może wskazywać na odprężenie, na stres i napięcie, na ból, strach lub gotowość do ataku. Umiejętność odczytania z postawy kota jego samopoczucia jest bardzo ważna, może bowiem umożliwić szybsze podjęcie reakcji w przypadku zachorowania i cierpienia podopiecznego.

Istotna jest również mimika twarzy kota. Ustawienie uszu czy wielkość źrenic zmieniają się w zależności od stanu i samopoczucia zwierzęcia. A ogon?

Jaką rolę spełnia koci ogon?

Ogon jest dla kota bardzo ważną częścią ciała. Przede wszystkim ułatwia poruszanie i wspomaga równowagę. Dzięki niemu koty są w stanie chodzić po wąskich elementach, utrzymać kierunek i równowagę podczas dalekich skoków oraz bezpieczniej lądować. Ale oprócz funkcji motorycznych, spełnia także rolę pewnego rodzaju komunikatora. Obserwując ogon możemy dowiedzieć się bardzo wiele o samopoczuciu pupila, w jakim jest nastroju, czy akceptuje nasze zachowania.

Czasami słyszy się opinie, że psy mają tę przewagę nad kotami, że witają właściciela po jego powrocie do domu. Okazuje się, że koty również potrafią to robić. Radość na widok opiekuna prezentują poprzez przechadzanie się przy jego nogach z podniesionym ogonem, zaglądanie do przyniesionych toreb, zaprowadzanie do dalszej części domu, pomiaukiwanie czy też drapanie pionowych powierzchni. Może być to drapak lub jeśli brakuje go w odpowiednim miejscu – meble.

Komunikacja za pomocą ruchów ogona

Gdy kot jest spokojny i odprężony jego ogon będzie zwisał luźno lub leżał. Jeżeli jakiś bodziec zainteresuje takiego kota, będzie delikatnie poruszał końcówką ogona, podniesie głowę i będzie obserwował. Gdy kot uzna, że coś może mu zagrażać, ogon będzie poruszał się nerwowo, trzymany raczej blisko ciała. Sygnalizuje to baczną obserwację otoczenia, ale też gotowość do reakcji w razie potrzeby. Kot zaniepokojony lub spięty również będzie nerwowo poruszał ogonem, ale zmieni ustawienie ciała – najprawdopodobniej będzie stał na lekko ugiętych nogach, z obniżonym zadem, co sprawia wrażenie przyczajenia. Ogon będzie znajdował się blisko ciała i nerwowo poruszał. Dodatkowo zaobserwujemy lekkie przyspieszenie oddechu, szeroko otwarte oczy, rozszerzenie źrenic. Jeżeli sytuacja rozwinęłaby się na niekorzyść kota, powodując jeszcze większy strach, zauważymy, że zastygł w bezruchu, może nawet przykucnąć przy ziemi czekając z przyspieszonym oddechem na rozwój wydarzeń. Ogon może podwinąć pod siebie lub trzymać blisko ciała. Nastroszenie sierści na ogonie również świadczy o odczuwaniu strachu.

W odróżnieniu od psów, szybko poruszający się koci ogon nie jest znakiem radości. Smaganie ogonem po bokach ciała, energiczne uderzanie w podłogę jest wyrazem niezadowolenia, zdenerwowania, frustracji lub nawet zapowiedzią ataku. Jeśli próbuje się głaskać kota, a on reaguje intensywnym uderzaniem ogonem, lepiej wycofać rękę. Jest to sygnał ostrzegawczy.

Nie jest możliwe analizowanie kociego zachowania wyłącznie na podstawie ogona. Oczywiście jeśli ktoś dobrze zna swoje zwierzę, wyciągnie pewne wnioski widząc tylko ogon, ale jest to jeden z elementów i ściśle współgra z resztą ciała kota. Nie ulega wątpliwości, że znajomość kociej mowy ciała znacznie ułatwia wspólne funkcjonowanie, a dodatkowo zwiększa bezpieczeństwo pupila. Wyczulony właściciel szybciej przyjdzie kotu z pomocą, niż ten, który nie rozumie kocich komunikatów.

Marta Miszczak