Piżmak – czy to jest szczur wodny? Najważniejsze informacje o gatunku

Piżmak to sympatyczny gryzoń, któremu… mimo że czasami wchodzi w ludziom w paradę, należy się szacunek. Jak wygląda piżmak, skąd pochodzi i jak się z nim dobrze dogadać? Przeczytaj artykuł i poznaj odpowiedzi na te pytania.

Piżmaki - pochodzenie

Piżmak, szczur piżmowy czy piżmak amerykański jest stosunkowo dużym gryzoniem, który pochodzi z Ameryki Północnej. Obecnie jego domem jest także Europa, w tym Polska. Jak to możliwe, że ten zaradny gryzoń pojawił się w Europie? Przyczynił się do tego hrabia Colloredo-Mannsfeld, który w 1905 roku w jednej z czeskich miejscowości na terenie stawów rybnych wypuścił pięć piżmaków. Piżmaki zaczęły żyć na wolności, rozmnażać się i stopniowo zasiedlać Europę. Zawędrowały między innymi do Niemiec, Austrii, Węgier, Polski czy Rumunii. Drugą przyczyną rozprzestrzenienia się były ucieczki z ferm. Piżamki, tak jak i każde żywe istoty, kochają wolność.

Wolny piżmak był szybki, bo co roku poszerzał swoje terytorium o blisko 25 kilometrów. Mówiąc o poszerzaniu mamy na myśli tworzenie siedlisk. Natomiast musisz wiedzieć,
że piżmak może dziennie pokonać blisko 160 kilometrów! Podczas swojej podróży korzysta ze wsparcia nurtu rzecznego.

Piżmak polski

Piżmak trafił do nas z Czech oraz dzięki swoim ucieczkom z ferm. Ten zwierzak przekroczył granicę naszego kraju w 1924 roku: w wędrówce pomogła mu rzeka Orlica, a następnie Odra. W 1945 roku piżmak na dobre zadomowił się na terenie Polski, ale w latach 80-tych liczebność tego gryzonia w naszym kraju spadła. Zaobserwowano, że takie zmiany w liczebności piżmaków następują cyklicznie (mniej więcej co 10 lat). Bardzo możliwe, że do spadku populacji piżmaka w Polsce przyczyniła się:
• norka amerykańska, naturalny wróg piżmaka
• pasożyty
• choroby, na które zapadały gryzonie

Zasiedlenie Polski zajęło piżmakowi blisko 30 lat.

Jak wygląda piżmak?

Piżmak to spory gryzoń, który ciut przypomina miniaturkę bobra. Waży, mniej więcej,
od 0,7 – 1,8 kg (dość duża rozpiętość w zależności na miejsce występowania). Długość ciała dorosłych osobników wynosi: 27 – 35 cm. Piżmaka charakteryzuje:

• długi ogon: 20-28 cm
• sprawne, chwytne przednie łapy
• długie palce tylnych łap, (tylne łapy są mocne i służą do pływania)
• gęste, wodoodporne futro (jedynie ogon i palce są pozbawione futra)

Jakie kolory zdobią piżmaka? Sierść piżmaka jest najczęściej ciemnobrunatna (grzbiet i głowa) oraz szaro-rdzawa (brzuch).

Szczur wody – piżmak?

Piżmaki to zwierzęta wodno-lądowe. Ich domem są nory, które pieczołowicie kopią przy brzegu jeziora, rzeki lub na płytkiej wodzie. Do tworzenia domków na płytkiej wodzie piżmaki wykorzystują rośliny. Długość nory może osiągać aż 13 metrów! Wejście do podwodnego korytarza jest usytuowane pod wodą, ale już sama jaskinia – kopiec znajduje się na twardym gruncie, ponad powierzchnią wody. Komnata piżmaka jest zbudowana z ziemi oraz roślin. Chatka ma dość spory rozmiar, jej wysokość nad poziomem wody może osiągać 1,5 metra.

Piżmaki mają dużo energii, ale szczyt ich aktywności przypada na godziny popołudniowe, nocne aż do nadejścia świtu. Ich ulubionym pokarmem są rośliny wodne. Piżmak bardzo rzadko sięgnie po skorupiaki czy mięczaki. Czasami skusi się też na rośliny uprawne (szczególnie kukurydzę), ale zaradzenie temu problemowi jest banalnie proste.
Wystarczy, że ogrodzimy nasze uprawy od strony zbiornika wodnego i tym samym postawimy piżmakom znak stop.

Jak zniwelować szkody tworzone przez piżmaki (i inne zwierzaki)

Piżmaka niejednokrotnie nazywa się szkodnikiem. Faktycznie, czasami, ten zwierzak pokrzyżuje ludzkie plany, ale można sobie ułożyć stosunki z piżmakiem i odnosić się do niego z szacunkiem. Co robi „piżmak – nicpoń”? Nic – po prostu żyje, ale może uszkadzać umocnienia zbiorników wodnych poprzez kopanie na ich terenie swoich norek. Równocześnie jest na to patent: aby ograniczyć działanie piżmaka, trzeba formować łagodne spadki linii brzegowej (piżmaki lubią strome brzegi). Pomoże też siatka i kamienie,
które uchronią brzeg przed tymi zwierzakami. Dzięki wskazanym rozwiązaniom skutecznie ograniczymy szkody i postawimy granicę temu zwierzakowi.

Patent na krety

Szkody w uprawach rolnych, powodowane przez piżmaka, są znikome i występują tylko wtedy, gdy na danym obszarze jest duże zagęszczenie piżmaków, które szukają jedzenia. Bardzo rzadko zdarza się, że piżmak zawędruje do ogrodu, którego zdecydowanie częstszym gościem jest kret czy ślimak. Á propo kreta i ślimaka. Jeżeli kopczyki kreta są dla nas mocno uciążliwe, możemy zastosować specjalny, biodegradowalny spray, który bazuje na naturalnych ekstraktach roślinnych. Spray skutecznie odstrasza krety, kuny, lisy, nornice czy wrony.

Zobacz ofertę akcesoriów ogrodniczych

Patent na ślimaki

Co do ślimaków nie stosujmy trutek ani chemicznych środków: one nie są przyjazne ani nam ani naturze. Jeżeli chcemy postawić granicę ślimakowi, zdecydujmy się na prewencję: bardzo ważny jest porządek: regularne koszenie trawy, sprzątanie wcześniej ściętych gałęzi i roślin, które mogą stanowić kryjówki dla ślimaków. Dobrym sposobem jest też płytkie przekopanie ziemi motyczką i wydobycie jaj ślimaków, które na powierzchni wysychają. Niektórzy ogrodnicy w deszczowy dzień biorą wiadro ogrodnicze i zbierają ślimaki, które następnie wywożą w bezpieczne miejsce. Nie panikujmy, gdy w naszym ogrodzie zobaczymy jednego lub dwa ślimaki. Pamiętajmy, że te zwierzęta pełnią także pożyteczną funkcję: usuwają odpady i uczestniczą w procesie tworzenia ziemi kompostowej.

Może Cię zainteresować: Jakie zwierzęta mogą pojawić się w Twoim oczku wodnym i ogrodzie?

Dominika Tarnacka