Jak koń widzi człowieka?

Oczy stanowią jeden z najważniejszych narządów zmysłów. Umożliwiają dostrzeżenie drapieżnika na czas, a także lokalizowanie pożywienia i schronienia. Dzięki usytuowaniu po bokach głowy, koń jest w stanie biec po nierównym terenie i nie stykać się z innymi członkami stada. Duże oko pozwala dostrzec najmniejszy ruch, co ułatwia ucieczkę przed niebezpieczeństwem, ale również powoduje podenerwowanie w wietrzne dni. Jak zbudowane jest oko konia? Jakie koń ma pole widzenia? W jaki sposób konie widzą kolory? Czy dobrze widzą w ciemności? W tym artykule dowiemy się najważniejszych informacji dotyczących widzenia u tych majestatycznych zwierząt, wliczając w to również najczęściej spotykane wady wrodzone oczu.

Budowa oka konia

Elementami składającymi się na oko konia są: gałka oczna, nerw wzrokowy, powieki, spojówka, rogówka, gruczoł łzowy i mięśnie rzęskowe.

Ściana gałki ocznej składa się z trzech warstw: zewnętrznej (włóknistej), środkowej (naczyniowej) i wewnętrznej (siatkówki). Błona zewnętrzna zawiera przezroczystą rogówkę, przez którą widać tęczówkę i źrenicę. Zadaniem rogówki jest skupianie promieni słonecznych. Chroni ona także zawartość wewnątrz gałki ocznej; jest także unaczyniona. Błona naczyniowa zawiera więzadła przytrzymujące soczewkę. Funkcją soczewki jest skupienie światła na siatkówce. Z kolei siatkówka, posiadając receptory wzrokowe, umożliwia widzenie.

Oko chronione jest trzema powiekami: górną, dolną oraz znajdującą się w przyśrodkowym kącie, trzecią powieką. Trzecia powieka pokryta jest spojówką.

Pole widzenia konia

Przez to, że oczy konia usytuowane są po bokach głowy, nie ma on widzenia pełnego pola przed nim oraz za nim. W obszarze widzenia obecne jest martwe pole: przed przednimi nogami oraz za ogonem. Obraz jest płaski i nieostry. Najwyraźniejsze widzenie koń ma z boku. Niektórzy zastanawiają się, czy koń jest w stanie widzieć swojego jeźdźca. Jest to anatomicznie niemożliwe, ponieważ jeździec znajduje się w martwym polu widzenia.

Czy koń widzi kolory?

Barwne widzenie jest kwestią sporną wśród badaczy – nie mamy pewności, w jaki sposób konie widzą kolory. Konie najlepiej widzą kolory, które ma ich pożywienie – od zielonego do żółtopomarańczowego. Z kolei najgorzej odróżniają barwy ciemnoczerwone i ciemnoniebieskie.

Widzenie nocne konia

Konie dobrze widzą w ciemności, około dwa razy lepiej niż człowiek. Ich oczy są też w stanie znieść silne oświetlenie, dzięki czemu nie oślepiają ich promienie słoneczne. Jednakże oko konia dużo gorzej od ludzkiego przystosowuje się do zmian oświetlenia – potrzebuje więcej czasu na adaptację.

Choroby oczu konia i wady wrodzone

Najczęstszymi wadami wrodzonymi oczu konia są:

• entropium,
• niewykształcony system nosowo-łzowy,
• małoocze,
• skórzaki,
• przetrwała błona źreniczna,
• zaćma,
• jaskra.

Entropium jest podwinięciem powiek w kierunku gałki ocznej. Dotyczy zwykle powiek dolnych i najczęściej występuje obustronnie. U młodych źrebiąt zaleca się założenie tymczasowych szwów odwijających, gdyż entropium może zaniknąć. Jeśli tak się nie stanie, zalecana jest interwencja chirurgiczna.

Niewykształcony system nosowo-łzowy zwykle zauważalny jest u kilkutygodniowych źrebiąt, kiedy pojawia się pierwszy objaw – wyciek łez z worka spojówkowego. W przypadku tej przypadłości konieczne jest leczenie chirurgiczne.

Małoocze (zbyt mała gałka oczna) jest wynikiem niecałkowitego zamknięcia szczeliny ocznej. Często towarzyszą mu inne wady, np. zaćma wrodzona albo dysplazja siatkówki. Leczenie zależy od postaci małoocza, która występuje u danego konia.

Skórzaki to skupiska skóry w nieprawidłowej lokalizacji, najczęściej w okolicy rąbka rogówki. Odpowiednią interwencją jest zabieg keratektomii powierzchownej.

Przerwana błona źrenicza u koni często występuje w postaci tęczówkowo-tęczówkowej, która nie ma wpływu na poprawne widzenie u konia.

Zaćma wrodzona to najczęściej spotykana wada wrodzona u koni. Często współwystępuje z małooczem, dysplazją siatkówki lub brakiem tęczówki. Zaćma to występowanie nieprawidłowych zmętnień na terenie soczewki. Do całkowitej utraty wzroku dochodzi w okresie od kilku dni do kilkunastu miesięcy. Możliwa jest operacja usunięcia zaćmy u źrebiąt do 6-8 miesiąca życia.

Jaskra wrodzona to nazwa anomalii polegającej na takim wzroście ciśnienia wewnątrz gałki ocznej, że powoduje to zaburzenie jej funkcjonowania. Objaw w postaci zmniejszonej przejrzystości rogówki widać już kilka dni po urodzeniu się źrebięcia. Leczenie polega na podawaniu leków zmniejszających ciśnienie wewnątrz gałki ocznej. Jeśli nie przynoszą one skuteczności, należy wykonać zabieg usunięcia komórek ciała rzęskowego.

Żeby zrozumieć zachowanie koni, konieczna jest wiedza o tym, jak postrzegają świat. Sposób jego odbioru wyznaczają między innymi specyficzne właściwości końskich oczu. Dlatego bardzo ważna jest wiedza z zakresu anatomii i funkcjonowania oczu – pozwoli Ci ona właściwie interpretować niektóre zachowania Twojego wierzchowca i nauczy Cię, jak z nim postępować.

Może Cię zainteresować: Czy jazda konna jest dla Ciebie?

Lida Pieczulis