Jak karmić konia? Poznaj naturalne żywienie koni

Odpowiednio zbalansowana dieta decyduje o zdrowiu i kondycji koni. Równocześnie brak wiedzy w temacie żywienia tych cudownych zwierząt prowadzi do chorób i problemów zdrowotnych, takich jak wrzody, kolka a nawet ochwacenie. Przeczytaj artykuł i dowiedz się, co jedzą konie, jak często należy je karmić i jakie są najczęstsze błędy w ich żywieniu.

Naturalne żywienie koni

Co jedzą dzikie konie? Pytanie, które zadajemy, jest przewrotne, bo, jak dowodzą naukowcy, niestety, nie ma już dzikich koni. Możemy spotkać jedynie gatunki zdziczałe, takie jak koń Przewalskiego czy amerykański mustang. Konie pojawiły się na ziemi grubo przed nami, czyli ok. 50 milionów lat temu. Świetnie radziły sobie bez człowieka i doskonale umiały zadbać o swoją dietę.

Dlatego, żeby dowiedzieć się, jak powinno wyglądać prawidłowe żywienie koni, warto wyjść z boksu i przenieść się na zielone łąki oraz stepy, ponieważ to tam jest to, co konie lubią najbardziej. Zanim jednak wyruszymy w naszą podróż, umówmy się, że na potrzeby tego artykułu konie zdziczałe będziemy nazwać końmi dzikimi lub wolnymi. Konie zdziczałe to te, które pochodzą od koni udomowionych, ale wymknęły się spod kurateli człowieka, do nikogo nie należą i żyją na wolności.

Konie kochają ruch i rośliny, ale…

Konie, które żyją na wolności, są stale w ruchu. Dzień po dniu wędrują i przemierzają spore obszary, skubiąc trawę i inne rośliny. Tak więc to trawa jest tym, co konie lubią najbardziej. W diecie wolnych koni znajdziesz też liście, mchy, młode pędy czy krzewy. Wolne konie nie pogardzą też korą drzew, którą od czasu do czasu pochrupią. Zatem jeśli zobaczysz, że twój przyjaciel obgryza pędy roślin, pomyśl, że jego wolni przodkowie także to robili.

Trujące rośliny dla koni

Jednak to, że konie są roślinożercami nie oznacza, że mogą wcinać wszystkie rośliny.
Jest wiele roślin, które szkodzą naszym przyjaciołom, zaliczamy do nich na przykład szczaw czy jaskier rozłogowy. Konie rozpoznają trujący pokarm po smaku i zapachu. Wygląd rośliny odgrywa mniejsze znaczenie. Równocześnie warto wiedzieć, że konie domowe mogą być mniej wyczulone na szkodliwe substancje, między innymi, z powodu nieprawidłowej diety czy błędów w hodowli, dlatego, przed wypuszczeniem konia na pastwisko, sprawdź, co na nim rośnie.

Jeżeli zapraszasz swoje konie do przydomowego ogrodu, zobacz, czy jest w nim trujący dla koni cis. Jeżeli tak, warto go usunąć, podobnie jak tuję. W przystosowaniu ogrodu do końskich odwiedzin wesprą cię narzędzia ogrodnicze.

Soczysta trawa dla konia

Niektórzy właściciele koni z radością wpuszczają swoich pupili do domowych ogrodów na skubanie trawy. Warto o nią zadbać poprzez zraszanie. Będzie bardziej bujna i soczysta. Jeżeli nie chcesz zapraszać koni do ogrodu, po skoszeniu trawy zanieś ją swoim przyjaciołom (tylko wtedy zapomnij o sztucznych nawozach!). Aby twój trawnik był w dobrej kondycji po zimie przy pomocy grabi usuń resztki zeszłorocznych liści, a w miejscach występowania tak zwanych placków zasiej nową trawę.

Żywienie koni - dawki

Dzikie konie jedzą od 12. do 16. godzin dziennie – i w tym czasie przyjmują równowartość od 11. do 14 kg suchej paszy. Jednak konie żyjące na wolności mają inny tryb życia i są w ciągłym ruchu. Natomiast twój przyjaciel potrzebuje jeść często i w małych ilościach – zaraz zdradzimy ci dlaczego. Ilość pokarmu zależy, między innymi, od wagi zwierzęcia. Koń, który ważny 450 kg, powinien przyjmować ok. 7-8 kg siana dziennie, które jest podzielona na minimum 3 porcje. Jest to wartość przybliżona, bo dieta konia jest zdeterminowana wieloma czynnikami.

Najlepiej dzielić pokarm na 5 porcji. Ogromnym błędem jest karmienie konia rzadko i w większych ilościach. Taki sposób żywienia jest niezgodny z naturą tego wspaniałego zwierzęcia i grozi poważnymi chorobami, a nawet śmiercią.

Układ pokarmowy konia a dieta

Dieta i sposób karmienia koni są zdeterminowane anatomią, a dokładnie budową układu pokarmowego. Na układ pokarmowy konia składa się:
• jama ustna
• gardło
• przełyk
• żołądek
• jelito cienkie
• jelito grube i odbyt

Konie mają mały żołądek, który wielkością przypomina piłkę do rugby. Jego pojemość wynosi od 12. do 15. litrów. Żołądek konia jest mało rozciągliwy, dlatego karmienie go zbyt dużymi porcjami szkodzi jego zdrowiu.

Długość jelita cienkiego konia wynosi od 15. do 30. metrów. Stałe zapewnianie treści pokarmowej zapobiega skręcaniu, zapętlaniu i nachodzeniu na siebie fałd jelita, a także chroni przed chorobą wrzodową. Ze względu na budowę układu pokarmowego konie nie mogą wymiotować. Dlatego zaburzenia trawienia w postaci zalegania, fermentacji pokarmu w żołądku mogą prowadzać do jego pęknięcia i śmierci konia.

Zasady żywienia koni

Prawidłowa dieta dla koni ma odpowiednią ilość:
• włókna pokarmowego
• białka
• składników mineralnych
• witamin
• kalorii

Równocześnie musisz wiedzieć, że nie ma jednej, słusznej diety dla koni, ponieważ prawidłowy dobór składników odżywczych zależy, między innymi, od:
• intensywności treningu
• masy ciała
• temperamentu
• tempa przemiany materii
• wieku

Najbardziej wartościowe dla koni są tak zwane zielonki, czyli trawy z pastwiska (patrz dzikie konie). W chwili gdy wypasamy konie na łące należy uważnie wybrać miejsce, ponieważ niektóre trawy mogą zawierać w sobie metale ciężkie i pestycydy. Bazą żywienia udomowionych koni jest siano, czyli tak zwana pasza objętościowa. Są to wysuszone trawy z łąk.

Pamiętaj o tym, że siano sianu nie jest równe. Jakość siana zależy, między innymi, od jakości gleby, klimatu, metody suszenia czy wieku. Siano, które ma więcej niż rok, jest mniej wartościowe i mniej smaczne. Ponadto w starym sianie często jest pełno kurzu, roztoczy, nie raz rozwijają się w nim grzyby pleśniowe. Taka mieszanka szkodzi naszym przyjaciołom, bo powoduje alergie i problemy z drogami oddechowymi.

Ceni się siano z dużą zawartością lucerny, natomiast siano z dużą ilością kwaśnych traw jest mniej odżywcze. Błędem jest dawanie koniom siana z niesprawdzonego źródła, bo może zawierać w sobie chemię. Nie wolno też wypasać koni na łąkach w pobliżu pól uprawnych, które są często pryskane.

Pasza objętościowa i pasza treściwa dla konia

Oprócz siana do paszy objętościowej należą też komercyjne pasze typu sieczki. Te drugie są ujednolicane i dają nam pewność, że każda porcja pożywienia zwiera tyle samo składników odżywczych. W sklepach zoologicznych zajdziesz sieczki z lucerny oraz sieczki z trawy. Sieczka z lucerny jest bardzo wartościowa, bo ma dużo białka, wapnia oraz witamin. Ponadto dzięki sieczkom koń lepiej przyswaja paszę treściwą. Dzięki strukturze sieczek koń dłużej przeżuwa pokarm, produkuje więcej śliny, co wpływa na dobre trawienie.

Wśród pasz treściwych wyróżniamy pasze pełnoporcjowe i balancery. Wśród pasz pełnoporcjowych znajdziesz pasze wysokoenergetyczne, niskoenergetyczne, a także pasze dzięki którym koń ładnie przybierze na masie. Balancery mają bardziej skoncentrowane składniki odżywcze. Zarówno balancery jak i pasze pełnoporcjowe podajemy razem z paszą objętościową (sianem), która stanowi bazę pożywienia. Błędem jest oddawanie pierwszeństwa paszy treściwej, a także serwowanie jej przed paszą objętościową. Pasza objętościowa neutralizuje kwas żołądkowy i sprawia, że składniki z paszy treściwej lepiej się wchłaniają.

Dieta dla koni – owies

Niejednokrotnie właściciele koni dodatkowo karmią je owsem. Owies ma swoich przeciwników jak i zwolenników. Należy jednak pamiętać, że jest to pokarm, w którym jest dużo węglowodanów. Nie możesz podawać go koniom, które:
• mają skłonność do choroby wrzodowej
• wymagają paszy niskoglikemicznej
• są końmi nadpobudliwymi
• są narażone na chorobę Cushinga

Mleko dla konia?

Konie piją mleko, ale tylko maksymalnie do dziewiątego miesiąca życia. Około dwudziestu minut po urodzeniu u źrebaka pojawia się odruch ssania. W ciągu pierwszych 24. godzin młody koń może wypić do 8 litrów mleka (siary) dziennie. Następnie ta wartość wzrasta nawet do 15 litrów.

Źrebaki jedzą do 30-stu razy dziennie, dlatego bardzo ważne jest zadbanie o zdrowie i dietę karmiącej klaczy. Nie bez powodu dieta karmiących klaczy jest zbliżona do diety koni, które intensywnie trenują. Ciąża, karmienie to duży wysiłek dla konia. Prawidłowa dieta wpływa na zdrowe matki i źrebaka oraz na prawidłową produkcję mleka. Klacz musi odżywić źrebię oraz siebie. Ważne jest podawanie koniowi paszy białkowej i bogatej w wapń. Dietę wzbogacamy też o siemię lniane i otręby. Nie zapominamy o elektrolitach i witaminach.

Żywienie koni sportowych

Dieta koni sportowych także składa się z paszy objętościowej (baza) i paszy treściwej. Dodatkowo przy ustalaniu diety dla konia kluczowe jest wzięcie pod uwagę intensywności treningu. Dla konia sportowego istotna jest też jakość i ilość przyjmowanego białka, bo podczas treningu dochodzi do mikrouszkodzeń tkanki mięśniowej, a białko przyspiesza regenerację mięśni. W diecie ważne są też elektrolity: sód, potas, magnez, chlor oraz witaminy, w tym witamina E. Dieta konia sportowego powinna zawierać też selen.

Konie reaktywne, z dużym temperamentem lepiej przyjmą paszę o niskiej glikemii i paszę o energii długo uwalnianej.

Żywienie koni podsumowanie

Konie to niezwykle piękne i wrażliwe zwierzęta, dla których jedzenie, tuż po dbaniu o przetrwanie, jest podstawową potrzebą. Dieta koni bazuje na paszy objętościowej z dodatkiem paszy treściwej i decyduje o zdrowiu zwierzęcia. Pamiętaj, że nie ma jednej, uniwersalnej diety dla koni. To co wpływa na dobór paszy i składników odżywczych to, między innymi, tryb życia, masa ciała, temperament, stan i ogólna kondycja konia. Każdą zmianę w diecie należy wprowadzać powoli. Ponadto konie lubią rytuały i stały plan dnia, dlatego karmimy je w określonych porach. Inaczej mogą być niespokojne. Pamiętaj też o wodzie: konie potrzebują stałego dostępu do czystej, napowietrzonej wody w ilości od 29. do 38. litrów wody dziennie.

Dominika Tarnacka