Czy i jak śpią ryby w akwarium? Po czym poznać, że ryba śpi?

Czy ryby śpią? Odpowiedź na to pytania nurtuje niejedną osobę. Pora rozwiać wszelkie krążące wokół tej kwestii wątpliwości i jednoznacznie stwierdzić, że mieszkające w akwarium ryby śpią. Nie stanowią pod tym względem żadnego wyjątku i tak, jak inne stworzenia, potrzebują odpoczynku i regeneracji, jakie zapewnia właśnie sen.

Pytania dotyczące tego, czy ryby śpią, pojawiają się zazwyczaj w związku z budową anatomiczną tych zwierząt – pozbawione są powiek. Jednak ich brak wcale nie uniemożliwia im zasypiania. Rybki mogą spać w pojedynkę lub grupowo, a na dodatek w różnych miejscach zbiornika – przy dnie, ściankach czy schowane w roślinności. Różnić się mogą też porą spania. Wyróżnia się rybki śpiące nocą i za dnia.

Po czym poznać, że rybki akwariowe śpią?

Niektórym osobom trudno na pierwszy rzut oka stwierdzić, czy ryby śpią. Zwierzęta te w porównaniu z innymi przejawiają nieco inne oznaki wskazujące na sen. Przykładowo u powszechnie spotykanych zwierząt domowych – psów, kotów, czy nawet gryzoni – typowe jest kładzenie się do legowiska, zwijanie się w kłębek czy opieranie głowy na podwyższeniu. W jaki sposób stwierdzić, że ryba śpi? Śpiąca rybka zastyga w miejscu – zamiera w danej pozycji. Wygląda w związku z tym, jakby była zawieszona w wodzie. A co z oczami? Czy ryby śpią z otwartymi oczami? Oczy śpiącej ryby pozostają półotwarte. U śpiących ryb zauważyć można za to zmianę zabarwienia ich ciała. Zjawisko to występuje u większości gatunków. Najczęściej barwy stają się bledsze, jakby spłowiałe.

Nietypowe zachowania senne ryb

Ciekawe zachowanie senne przejawiają przedstawiciele gatunku bocja wspaniała, który należy do słodkowodnych ryby karpiokształtnych. Zwierzęta te przyjmują do snu półleżącą pozycję. Układają się bliżej dna, gdzie przewracają się na bok. Osoby niemające dużej wiedzy o tym gatunku mogą nieco się przestraszyć na widok takiej rybki, która najzwyczajniej w świecie śpi. Nietypowe zachowanie podczas snu stwierdza się też u papugoryb, czyli gatunku ryby morskiej wywodzącej się z rodziny skarusowatych. Zwierzęta te na czas snu wytwarzają wokół siebie śluzowaty kokon z wydzielonej z gruczołów na skórze specjalnej substancji. Należy zaznaczyć, że nie pełni on żadnego rodzaju okrycia podczas snu, a najprawdopodobniej służy jako ochrona przed pasożytami. Owa otoczka otwarta jest z dwóch stron, dzięki czemu woda może swobodnie przepływać. Na wytworzenie, a następnie pozbycie się tej substancji ryba poświęca średnio po pół godziny.

Kiedy i jak śpią ryby w akwarium?

Pora przeznaczona na sen jest bezpośrednio związana z trybem życia poszczególnych gatunków ryb. Oznacza to, że ryby akwariowe o dziennej aktywności będą odpoczywały w nocy. Zasypiają wtedy, kiedy robi się ciemno. Z uwagi na to, że w zbiorniku nie ma prawdziwego słońca i księżyca, za regulację pór dnia odpowiada rybi opiekun. Dlatego też niezwykle ważne jest należyte oświetlenie akwarium i regulowanie jego intensywności. W ten sposób zapewni się harmonię w cyklu dnia i nocy. Z kolei ryby o nocnym trybie życia znaczną część dnia spędzają zaszyte w swoich kryjówkach. Brak oświetlenia budzi je do życia. Dopiero nocną porą stają się aktywne i wypływają na żer. Bardzo ważne jest zatem przed zakupem rybek sprawdzenie wiadomości na temat ich sennych zachowań. Najlepiej będzie hodować w jednym zbiorniku zwierzęta przejawiające je podobnie. Jak śpią ryby? W zależności od gatunku można spotkać ryby śpiące grupowo – kilka osobników zbiera się razem w określonym miejscu (najczęściej blisko dna), tak bowiem czują się bezpieczniej. Są też rybki, które wprost przeciwnie – wolą spać w pojedynkę. Zazwyczaj takie osobniki ulokowane są w odosobnionych częściach akwarium. Można je znaleźć schowane w roślinności akwariowej lub przy samych ścianach zbiornika. W ten sposób pragną zaznać spokoju i schować się przed ludzkimi oczami.

Czy ryby akwariowe śnią?

Inną ciekawą kwestią związaną z tym, jak śpią ryby w akwarium, jest przebieg snu. Jak odbywa się proces zapadania w sen? Czy ryby śnią? Specjaliści jednoznacznie twierdzą, że rybi sen wykazuje podobieństwa do snu ludzkiego. Zasadniczą różnicą jest zapadanie w fazę snu głębokiego, czyli tzw. fazę REM. W związku z tym ryby nie śpią w sposób głęboki jak ich opiekunowie czy inne zwierzęta domowe. Rybi sen porównać można do wpół świadomego letargu. Lawirują między brakiem świadomości a świadomością. Typowym dla ryb zachowaniem jest nieoczekiwane przebudzenie się i natychmiastowa normalna aktywność. Jednak od tej reguły również można wskazać wyjątki. Spotyka się wśród ryb osobniki zdolne do bardzo głębokiego snu, który zahacza wręcz o hibernację. Najlepszym tego przykładem są okonie, które bez budzenia można wyciągnąć ze zbiornika. Nie powinno się tego robić, ponieważ stan hibernacji wiąże się ze znacznym spowolnieniem czynności życiowych, a ewentualne obudzenie bez dostępu do tlenu może być bardzo niebezpieczne. Podczas snu okonie niemal nie reagują na bodźce środowiska. Obudzone, potrzebują kilka minut na „oprzytomnienie”. A co z marzeniami sennymi? Na chwilę obecną brakuje jednoznacznych dowodów, jakie wskazywałby lub zaprzeczały, że ryby śnią. Można zatem stwierdzić, że sen stanowi w ich przypadku czynność przede wszystkim konieczną do regeneracji i odpoczynku, a nie rozpatrywaną w kategoriach przyjemności.

Anna Dobroń